Chỉ báo Stochastic là một trong những công cụ phân tích kỹ thuật phổ biến và hữu ích nhất trong lĩnh vực giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ ý nghĩa và cách sử dụng chỉ báo này. Việc nắm vững bản chất của các chỉ báo không chỉ giúp các nhà đầu tư tận dụng chúng một cách linh hoạt mà còn có thể tạo ra những chiến lược kết hợp nhằm tăng cường hiệu quả giao dịch. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn sâu sắc về chỉ báo Stochastic, giúp bạn hiểu rõ hơn về chỉ báo này, ý nghĩa của nó và cách sử dụng một cách hiệu quả nhất.
Chỉ báo Stochastic là gì?
Chỉ báo Stochastic
Stochastic hay còn gọi là stochastic oscillator là một chỉ báo dao động được thiết kế để so sánh giá đóng cửa của một tài sản trong một khoảng thời gian nhất định với dải giá khác (giá cao và giá thấp) trong cùng khoảng thời gian đó. Chỉ báo này được phát triển vào những năm 1950 bởi George Lane và hiện nay đã trở thành một phần không thể thiếu trong bộ công cụ của nhiều nhà đầu tư.
Chỉ báo Stochastic cung cấp thông tin về tốc độ và sức mạnh của xu hướng thị trường. Theo George Lane đã từng nói: “Chỉ báo Stochastic có nhiệm vụ đo động lượng hay gia tốc của giá. Các nhà đầu tư hãy hình dung rằng, khi một trái bóng bay lên cao và trước khi nó rơi xuống, có phải giá giảm tốc độ không?”
Để nói một cách khác, động lượng luôn thay đổi hướng trước giá. Điều này chính là cơ sở giúp các nhà đầu tư sử dụng chỉ báo này để tìm ra các điểm đảo chiều xu hướng.
Ý nghĩa của chỉ báo Stochastic
Chỉ báo Stochastic cho thấy động lực giá của thị trường và như đã đề cập, động lực luôn đi trước giá. Đó chính là lý do tại sao chỉ báo này hữu ích cho việc xác định những điểm đảo chiều xu hướng.
Biểu đồ Stochastic thường bao gồm hai đường: Đường %K phản ánh giá trị hiện tại của Stochastic và đường %D được tính theo SMA (trung bình động đơn giản) của 3 phiên của %K. Giao điểm giữa hai đường %K và %D được xem là tín hiệu cho thấy sự đảo chiều có thể xảy ra, vì điều đó cho thấy sự thay đổi lớn của động lượng.
Chỉ báo Stochastic sẽ giúp các nhà đầu tư xác định trạng thái của thị trường đang ở trong vùng quá mua hay quá bán như sau:
- Quá mua khi giá trị của chỉ báo Stochastic nằm trên mức nào đó.
- Quá bán khi giá trị của chỉ báo Stochastic nằm dưới mức nào đó.
Ý nghĩa của chỉ báo Stochastic
Thông thường, các nhà giao dịch có giá trị mặc định như sau:
- Stochastic trên 80 được coi là quá mua (Overbought)
- Chỉ báo dưới 20 thì sẽ được coi là quá bán (Oversold)
Khi chỉ báo đạt đến mức 80, điều đó cho thấy thị trường đang rất quá mua, và ngược lại, khi chỉ báo dưới mức 20 sẽ cho thấy thị trường đang rất quá bán. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cần lưu ý rằng đây chỉ là lý thuyết và không phải lúc nào sự đảo chiều cũng sẽ xảy ra khi chỉ báo nằm trong vùng quá mua hoặc quá bán.
Trong trường hợp thị trường đang có một xu hướng rất mạnh, nó có thể vẫn duy trì tình trạng quá mua hoặc quá bán trong một khoảng thời gian dài.
Công thức để tính chỉ báo Stochastic trong chứng khoán
Chỉ báo Stochastic thể hiện qua các chỉ số là %K và %D được tính theo công thức như sau:
Công thức tính Stochastic
Trong đó:
- C là giá đóng cửa hiện tại
- L14 là ký hiệu thể hiện giá thấp nhất của 14 phiên giao dịch gần nhất
- H14 là ký hiệu giá cao nhất của 14 phiên giao dịch gần nhất
- %D = SMA 3 phiên của %K
Chỉ báo Stochastic thường được cá nhân hóa khá nhiều và tùy thuộc vào ý tưởng của từng nhà giao dịch. Có người chỉ sử dụng đường %K, nhưng cũng có người lựa chọn thông số là 5, 8 hay thậm chí là 20 phiên để tính %K.
Bạn có thể điều chỉnh độ nhạy của chỉ báo Stochastic bằng cách điều chỉnh thông số của phiên giao dịch.
Những sai lầm cần tránh khi dùng chỉ báo Stochastic
Như đã đề cập ở trên, có rất nhiều nhà giao dịch sử dụng chỉ báo Stochastic nhưng thực tế không thực sự hiểu rõ bản chất của nó, chính điều đó khiến họ mắc phải 01 trong 02 sai lầm cơ bản đó là:
- Thực hiện lệnh mua (BUY) khi thị trường đang quá bán và ngược lại khi thực hiện lệnh bán (SELL) khi thị trường đang quá mua.
- Nghĩ rằng thị trường sẽ đảo chiều khi xuất hiện tín hiệu phân kỳ.
Sai lầm đầu tiên
Bạn có thể hiểu rằng, Stochastic là chỉ báo dùng để đo động lực của thị trường, có nghĩa là khi diễn biến về giá của thị trường đang ở vùng quá bán (BUY), điều nghịch lý với việc thị trường đang có giá giảm mạnh.
Những sai lầm cần tránh khi dùng Stochastic
Ngược lại, khi chỉ báo Stochastic vượt qua vùng quá mua tức là trên 80 thì ngụ ý rằng thị trường đang có giá tăng mạnh. Tuyệt đối đừng nghĩ rằng sẽ thực hiện một lệnh mua ngay khi thị trường đang quá bán chỉ vì có vẻ như đang có quá nhiều lệnh bán (SELL).
Các nhà đầu tư có thể thấy rằng, bảo rằng thị trường đang liên tục đi vào vùng quá bán khi chỉ số dưới 20, nhìn vào hình trên chắc hẳn bạn đã hình dung được hậu quả nếu như bạn thực hiện lệnh mua ngay đúng không? Rõ ràng chỉ báo liên tục báo thị trường đi vào vùng quá bán, nhưng thị trường vẫn tiếp tục giảm mạnh.
Sai lầm tiếp theo
Nghĩ rằng thị trường sẽ đảo chiều khi xuất hiện tín hiệu phân kỳ. Nếu bạn sử dụng tín hiệu phân kỳ để đưa ra một lý tưởng giao dịch thì đây là phương pháp khá phức tạp và tất nhiên nó cũng có phần nào mang lại hiệu quả.
Tuy nhiên tưởng tượng rằng thị trường sẽ đảo chiều khi xuất hiện tín hiệu phân kỳ là hoàn toàn sai lầm. Chúng ta thấy rõ rằng phân kỳ đã xuất hiện, nhưng không hề có một sự đảo chiều nào xảy ra.
Nếu nhà đầu tư chỉ dựa vào chỉ báo Stochastic và sử dụng tín hiệu phân kỳ để đưa ra quyết định vào lệnh mua hay bán thì rất có thể tài khoản của bạn sẽ gặp nguy hiểm.
Với 02 sai lầm phổ biến để cách sử dụng chỉ báo Stochastic trong giao dịch mà chúng tôi vừa nêu trên, các nhà đầu tư có thể nhận thấy chúng có điểm chung gì không? Nếu các bạn tinh ý, sẽ nhận ra rằng cả 02 sai lầm trên đều xuất phát từ việc giao dịch mà không quan tâm đến xu hướng của thị trường. Vì vậy các nhà giao dịch cần phải sử dụng chỉ báo Stochastic một cách hiệu quả hơn, ở phần tiếp theo sẽ hướng dẫn cách sử dụng chỉ báo này hợp lý.
Hướng dẫn cách sử dụng của chỉ báo Stochastic
Như đã nói ở trên, những sai lầm phổ biến trong cách sử dụng chỉ báo này chủ yếu đến từ việc các nhà giao dịch không chú ý đến xu hướng của thị trường.
Vì vậy chúng ta cần nhắc nhở bản thân rằng, dù cho phương pháp bạn sử dụng với chỉ báo Stochastic là gì, các bạn bắt buộc phải dùng nó kết hợp với các xu hướng, sau đó nhà giao dịch có thể kết hợp thêm với các chỉ báo hỗ trợ hoặc các công cụ phân tích khác.
1. Sử dụng chỉ báo Stochastic với tín hiệu quá mua (BUY), quá bán (SELL)
Đây là một phương pháp phổ biến khác trong việc sử dụng chỉ báo Stochastic. Như đã nói ở phần trên về những sai lầm thường gặp của các nhà giao dịch khi sử dụng, họ thường không để ý đến xu hướng chính của thị trường.
Vậy các nhà giao dịch cần dùng phương pháp này như thế nào để đảm bảo rằng mình không chống lại xu hướng thị trường.
Những điều kiện bạn cần đáp ứng khi sử dụng chỉ báo với tín hiệu quá mua hay quá bán là:
- Lệnh mua đúng với xu hướng chính là xu hướng tăng trên khung D1, không chống lại xu hướng chính.
- Giá đã phá vỡ đường trendline để tiếp tục xu hướng tăng.
- Vào vùng quá bán dưới 20.
Như vậy, khi kiên nhẫn chờ đợi một thiết lập thỏa mãn được những yêu cầu đặt ra thì xác suất để bạn có một chiến thắng trở nên cao hơn rất nhiều lần.
2. Sử dụng chỉ báo Stochastic kết hợp với đường MA (Đường trung bình động)
Đường trung bình động (tiếng anh là Moving Average) là một trong những công cụ chỉ báo phổ biến nhất trên thị trường hiện nay với công dụng chính là xác định nhanh xu hướng của thị trường.
Cách dùng động thái này với phương pháp kết hợp như thế nào chúng ta sẽ kết hợp chỉ báo với đường:
- Nếu xu hướng tăng thì duy trì tích cực trong dài hạn và sẽ luôn duy trì sự vận động trên đường trung bình động MA200 và coi đây như một mức hỗ trợ động.
- Tương tự với xu hướng giảm trong dài hạn và sẽ luôn duy trì sự vận động dưới đường trung bình động MA200.
Chỉ báo Stochastic trong đầu tư
Tóm lại đường trung bình động MA200 phản ánh xu hướng dài hạn của thị trường đối với một cấp tín hiệu, vì thế nó có độ tin cậy vô cùng lớn. Trong thị trường tăng mạnh, đường trung bình động MA200 sẽ đóng vai trò hỗ trợ di động và không để đường giá xuyên qua.
Sau đây là ý tưởng giao dịch hiệu quả:
- Nếu nằm trên đường trung bình động MA200, hãy chờ đợi một lệnh mua (BUY) sau khi chỉ báo đi vào vùng quá bán.
- Nếu giá nằm dưới đường MA200, hãy chờ đợi một lệnh bán (SELL) sau khi chỉ báo đi vào vùng quá mua.
Các nhà giao dịch thấy rằng khi kết hợp với đường trung bình động MA200, họ sẽ nhận được rất nhiều tín hiệu giá và tăng hiệu quả giao dịch của họ lên rất nhiều so với việc chỉ sử dụng chỉ báo Stochastic.
3. Sử dụng chỉ báo Stochastic kết hợp phân tích đa khung thời gian
Chúng ta cần tuân thủ việc sử dụng và không được phép chống lại xu hướng thị trường. Vì vậy phương pháp sử dụng chỉ báo Stochastic kết hợp với phân tích đa khung thời gian cũng không ngoại lệ.
Sự kết hợp với phân tích đa khung thời gian là một phương pháp rất hiệu quả để giúp các nhà giao dịch luôn đi theo xu hướng của thị trường. Trong mọi quyết định vào lệnh, nhà giao dịch cần phải biết được bức tranh tổng thể của thị trường như thế nào. Nếu nhà giao dịch muốn tìm các giao dịch có xác suất cao thì tốt nhất nên giao dịch tuần theo xu hướng của khung thời gian cao hơn, tuyệt đối không nên chống lại điều đó.
Như vậy để sử dụng phương pháp kết hợp chỉ báo Stochastic với phân tích đa khung thời gian các nhà giao dịch cần xác định những yếu tố như sau:
- Giá trị mà nhà giao dịch muốn thực hiện một lệnh ngắn hạn ở khung thời gian H1.
- Bạn cần xác định xu hướng của thị trường ở khung thời gian H4 hay D1.
- Chờ đợi một xu hướng ở khung thời gian H1 thuận theo xu hướng lớn.
- Chờ đợi chỉ báo stochastic vào vùng quá mua hoặc quá bán.
Đó là những gì mà các nhà giao dịch buộc phải kiên nhẫn chờ đợi để xác định một điểm vào lệnh với chỉ báo Stochastic kết hợp phân tích đa khung thời gian.
4. Phương pháp kết hợp chỉ báo với mô hình nến đảo chiều
Trên thực tế, với những mô hình nến đảo chiều thì sẽ luôn là công cụ yêu thích của rất nhiều nhà giao dịch, nhà đầu tư và mô hình cũng đã chứng minh được sức mạnh của mình.
Khi các nhà giao dịch kết hợp chỉ báo Stochastic với mô hình nến đảo chiều, họ đã có một bộ công cụ lực tín hiệu giao dịch rất tốt để tăng xác suất giao dịch thành công. Cụ thể phương pháp kết hợp chỉ báo Stochastic với mô hình nến đảo chiều như thế nào thì rất đơn giản với cách thực hiện cụ thể như sau:
- Đầu tiên, các nhà đầu tư nên xác định xu hướng chung của thị trường.
- Tiếp theo cần tìm kiếm khu vực xuất hiện bộ mô hình nến đảo chiều.
- Sau đó, đưa chỉ báo Stochastic vào vùng quá mua (BUY) hoặc quá bán (SELL).
5. Phương pháp kết hợp chỉ báo Stochastic với đường trendline
Các bước sử dụng chỉ báo Stochastic
Trong trường hợp này chỉ báo đóng vai trò như một bộ lọc để xác định các thiết lập giao dịch được tìm kiếm dựa trên đường trendline.
Với phương pháp này nhà giao dịch có thể sử dụng trên một khung thời gian bất kỳ.
Quy tắc sử dụng như sau:
-
Đối với lệnh mua (BUY)
- Nhà giao dịch thực hiện khi thị trường đang trong một xu hướng tăng, điều này sẽ vô cùng quan trọng vì chúng ta giao dịch theo xu hướng.
- Nhà giao dịch vẽ một đường trendline tăng và chờ cho giá pullback trở lại gần đường trendline.
- Khi giá đến gần đường trendline, hãy kiểm tra xem chỉ báo stochastic có đang nằm dưới vùng quá bán hay không?
- Đặt điểm dừng lỗ tại vị trí dưới đường trendline tăng.
- Đặt điểm Take profit ở ngưỡng kháng cự phía trên.
-
Đối với lệnh bán (SELL) các nhà giao dịch chỉ cần thực hiện khi thị trường đang trong một xu hướng giảm, sau đó vẽ một đường trendline giảm và chờ cho giá pullback trở lại gần trendline.
- Khi ra đến gần đường giá giảm, hãy kiểm tra xem liệu chỉ báo Stochastic có đang nằm trên vùng giá mua hay không?
- Đặt điểm dừng lỗ trên đường trendline giảm.
- Đặt điểm Take profit ở vùng hỗ trợ phía dưới.
6. Gợi ý cách tìm kiếm điểm vào lệnh với chỉ báo Stochastic
Nếu như các nhà giao dịch cảm thấy mông lung với những phương pháp trên khi giao dịch với chỉ báo này bởi vì chúng không cho bạn một điểm vào lệnh và thoát lệnh cụ thể thì đây là một cách dành cho bạn.
Ý tưởng như sau:
- Nếu bạn thấy một xu hướng lên và chờ đợi một điểm vào mua thì hãy vào khi chỉ báo stochastic vượt lên 20.
- Nếu bạn thấy một xu hướng xuống và chờ đợi một điểm bán thì hãy bán khi chỉ báo stochastic đi xuống dưới 80.
- Điều đó có nghĩa là sau khi các nhà giao dịch đảm bảo xu hướng của thị trường chung với xu hướng vào lệnh mà họ đang chờ đợi, sẽ không vào lệnh ngay khi chỉ báo vào vùng quá bán hoặc quá mua mà sẽ chờ đợi đến khi chỉ báo Stochastic xác nhận giá.
Đây là cách để các nhà đầu tư có một điểm cụ thể cho việc vào lệnh với chỉ báo Stochastic mà không cần phải mất thời gian đau đầu suy nghĩ khi nào mình sẽ vào lệnh, cơ sở để vào lệnh tại điểm đó là gì.
Tổng kết về chỉ báo Stochastic
Stochastic chính là một chỉ báo đo động lượng giá vì động lượng luôn di chuyển trước giá nên chúng ta có thể sử dụng chỉ báo này làm công cụ để xác định xu hướng thị trường trong tương lai.
Nếu bạn là người mới tham gia vào thị trường và đang luyện tập cách sử dụng chỉ báo Stochastic trong giao dịch thì bài viết này sẽ dành cho bạn, giúp bạn hiểu một cách rõ ràng nhất về ý nghĩa của chỉ báo Stochatic là gì và cách làm thế nào để sử dụng chỉ báo Stochastic này giao dịch một cách hiệu quả.
Nếu bạn là một nhà giao dịch có kinh nghiệm và có kỹ năng xác định xu hướng thị trường tốt thì có thể bạn không cần sử dụng đến Stochastic này. Tuy nhiên, trong trường hợp bạn quyết định lựa chọn chỉ báo Stochastic làm công cụ hỗ trợ việc giao dịch của mình thì bạn sẽ không phải hối hận vì chỉ báo Stochastic này luôn là một công cụ vô cùng hiệu quả.
Hiện nay có rất nhiều nguồn kiến thức về chỉ báo Stochastic không thực sự chính xác đang được chia sẻ rộng rãi và có không ít các nhà giao dịch trong số đó đã áp dụng sai lệch chỉ báo này vào quá trình giao dịch của mình. Vì vậy để có thể sử dụng tốt chỉ báo stochastic này, việc đọc thật kỹ bài viết này bạn cần dành nhiều thời gian để rèn luyện và tìm xem đâu là phương pháp giao dịch hiệu quả đối với bản thân. Chúc bạn thành công!
